Ο Νίκος Ξυλούρης (Ψαρονίκος), γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 1936, στο ορεινό χωριό Ανώγεια Μυλοποτάμου Ρεθύμνου της Κρήτης από οικογένεια με μουσική παράδοση. Αδέλφια του είναι οι επίσης γνωστοί καλλιτέχνες της Κρητικής μουσικής Αντώνης Ξυλούρης (Ψαραντώνης) και Γιάννης Ξυλούρης (Ψαρογιάννης).
Σε νεαρή ηλικία με τη βοήθεια του δασκάλου του κατάφερε να πείσει τον πατέρα του να του αγοράσει την πρώτη του λύρα και πολύ γρήγορα άρχισε να παίζει σε γάμους και πανηγύρια στη Κρήτη. Σε ηλικία 17 χρόνων μετακομίζει στο Ηράκλειο και αρχίζει να εργάζεται σε νυχτερινό κέντρο Κρητικής μουσικής.
Το Μάϊο του 1958 παντρεύεται με την Ουρανία Μελαμπιανάκη και μένουν οριστικά στο Ηράκλειο Κρήτης.
Με τον καιρό μέσα από τα γλέντια και τη συμμετοχή του σ’ αυτά άρχισε να γίνεται γνωστός και το Νοέμβριο του 1958 ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο με τίτλο "Μια μαυροφόρα που περνά" ο οποίος αγαπήθηκε ιδιαίτερα από το κοινό της Κρήτης.
Το 1960 γεννήθηκε ο γιος του Γιώργος και το 1966 η κόρη του Ρηνιώ.
Τα 1966 κέρδισε και το πρώτο βραβείο σε ένα φεστιβάλ μουσικής στο Σαν-Ρέμο παίζοντας με τη λύρα του ένα συρτάκι.
Το 1967, επί δικτατορίας, ανοίγει στο Ηράκλειο το κρητικό κέντρο, "Ερωτόκριτο".
Τον Απρίλη του 1969 κάνει την εμφάνισή του στην Αθήνα, στο κέντρο "Κονάκι", ενώ την ίδια χρονιά, κυκλοφορεί με μεγάλη επιτυχία το δίσκο "Ανυφαντού".
Όπου κι αν εμφανίζεται στην Αθήνα αποθεώνεται από τους θαυμαστές του. Ο κόσμος τον αγάπησε και τον ακολουθεί και έτσι αποφασίζει να εγκατασταθεί στην Αθήνα. Εκεί γνωρίζεται με τον σκηνοθέτη και ποιητή, Ερρίκο Θαλασσινό, και γίνονται αχώριστοι φίλοι και τον μουσικοσυνθέτη, Γιάννη Μαρκόπουλο.
Το καλοκαίρι του 1970 κατεβαίνει στο Ηράκλειο να εργαστεί. Εκείνο το καλοκαίρι γνωρίζεται με τον Τάκη Λαμπρόπουλο, διευθυντή της "Κολούμπια", ο οποίος και του προτείνει συνεργασία. Αυτή η συνάντηση αποτέλεσε την αφετηρία για την καριέρα του Νίκου. Το έργο του με τίτλο τα "Ριζίτικα", γίνεται δίσκος και φιγουράρει στις βιτρίνες των Αθηναϊκών καταστημάτων.
Τα παραδοσιακά τραγούδια της Κρήτης, με τη φωνή του Νίκου Ξυλούρη γίνονται γνωστά στο πανελλήνιο, ενώ μέσα στην καρδιά της χούντας, η φωνή του και τα τραγούδια του «Ποτέ θα κάνει ξαστεριά», «Αγρίμια κι αγριμάκια μου» κ.α, γίνονται σημαία αντίστασης, εμψυχώνοντας τους Έλληνες ενάντια στη δικτατορία. Το 1971 ξεκίνησε κοινές εμφανίσεις με το Γιάννη Μαρκόπουλο στη μπουάτ "Λήδρα" ενώ συνεργάστηκε στενά, εκείνα τα χρόνια, με τον Θανάση Γκαϊφύλλια στις μπουάτ της Πλάκας και σε συναυλίες σε όλη την Ελλάδα.
Το καλοκαίρι του 1973 παίρνει μέρος, τραγουδώντας στο θεατρικό έργο "Το μεγάλο μας τσίρκο", με πρωταγωνιστές τον Κώστα Καζάκο και τη Τζένη Καρέζη, στο θέατρο «Αθήναιον» σε μια παράσταση που θεωρήθηκε «αντιστασιακή» την εποχή εκείνη. Η τεράστια ανταπόκριση του κοινού στο έργο, ενόχλησε το δικτατορικό καθεστώς, που επέβαλλε την διακοπή των παραστάσεων.
Δυστυχώς ο Νίκος Ξυλούρης στην άνθηση της καριέρας του προσλήφθηκε από καρκίνο. Μετά από μεγάλο αγώνα, πολλαπλές εγχειρήσεις και αρκετή ταλαιπωρία έχασε τη μάχη με τη ζωή στις 8 Φεβρουαρίου 1980 σε ηλικία μόλις 43 χρονών.
Δισκογραφία
-Μια μαυροφόρα που περνά (1958) - Ανυφαντού (1969) - Ο Ψαρονίκος (1970) - Μαντινάδες και χοροί (1970) - Χρονικό (1970) - Ριζίτικα (1971) - Διάλειμμα (1972) - Ιθαγένεια (1972) - Διόνυσε καλοκαίρι μας (1972) - Ο τροπικός της Παρθένου (1973) - Ο Ξυλούρης τραγουδά για την Κρήτη (1973) - Ο Στρατής Θαλασσινός ανάμεσα στους Αγάπανθους (1973) - Περήφανη ράτσα (1973) - Ακολουθία (1974) - Το μεγάλο μας τσίρκο (1974) - Παραστάσεις (1975) - Ανεξάρτητα (1975) - Κομέντια, η πάλη χωρικών και βασιλιάδων (1975) - Καπνισμένο τσουκάλι (1975) - Τα που θυμούμαι τραγουδώ (1975) - Κύκλος Σεφέρη (1976) - Ερωτόκριτος (1976) - Η συμφωνία της Γιάλτας και της πικρής αγάπης (1976) - Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι (1977) - Τα ερωτικά (1977) - Τα Ξυλουρέικα (1978) - Τα αντιπολεμικά (1978) - Σάλπισμα (1978) - 14 χρυσές επιτυχίες (1978)
Μετά Θάνατον Δισκογραφία
- Τελευταία ώρα Κρήτη (1981) - Νίκος Ξυλούρης (1982) - Πάντερμη Κρήτη (1983) - Ο Δείπνος ο μυστικός (1984) - Σταύρος Ξαρχάκος:Θεατρικά (1985) - Ο Γιάννης Μαρκόπουλος στον ελληνικό κινηματογράφο (1988) - Η συναυλία στο Ηρώδειο 1976 (1990) - Το χρονικό του Νίκου Ξυλούρη (1996) - Νίκος Ξυλούρης (2000) - Η ψυχή της Κρήτης(2002) - Ήτανε μια φορά...(2005) - Του Χρόνου Τα Γυρίσματα (2005)
-Μια μαυροφόρα που περνά (1958) - Ανυφαντού (1969) - Ο Ψαρονίκος (1970) - Μαντινάδες και χοροί (1970) - Χρονικό (1970) - Ριζίτικα (1971) - Διάλειμμα (1972) - Ιθαγένεια (1972) - Διόνυσε καλοκαίρι μας (1972) - Ο τροπικός της Παρθένου (1973) - Ο Ξυλούρης τραγουδά για την Κρήτη (1973) - Ο Στρατής Θαλασσινός ανάμεσα στους Αγάπανθους (1973) - Περήφανη ράτσα (1973) - Ακολουθία (1974) - Το μεγάλο μας τσίρκο (1974) - Παραστάσεις (1975) - Ανεξάρτητα (1975) - Κομέντια, η πάλη χωρικών και βασιλιάδων (1975) - Καπνισμένο τσουκάλι (1975) - Τα που θυμούμαι τραγουδώ (1975) - Κύκλος Σεφέρη (1976) - Ερωτόκριτος (1976) - Η συμφωνία της Γιάλτας και της πικρής αγάπης (1976) - Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι (1977) - Τα ερωτικά (1977) - Τα Ξυλουρέικα (1978) - Τα αντιπολεμικά (1978) - Σάλπισμα (1978) - 14 χρυσές επιτυχίες (1978)
Μετά Θάνατον Δισκογραφία
- Τελευταία ώρα Κρήτη (1981) - Νίκος Ξυλούρης (1982) - Πάντερμη Κρήτη (1983) - Ο Δείπνος ο μυστικός (1984) - Σταύρος Ξαρχάκος:Θεατρικά (1985) - Ο Γιάννης Μαρκόπουλος στον ελληνικό κινηματογράφο (1988) - Η συναυλία στο Ηρώδειο 1976 (1990) - Το χρονικό του Νίκου Ξυλούρη (1996) - Νίκος Ξυλούρης (2000) - Η ψυχή της Κρήτης(2002) - Ήτανε μια φορά...(2005) - Του Χρόνου Τα Γυρίσματα (2005)
Ακούστε τον στο τραγούδι "Πότε θα κάμει ξαστεριά"!!!!
Αν σας άρεσε,πατήστε
